Ortognatik Cerrahi (Isırım Bozuklukları)

Dişlerden ve çene yapısından kaynaklanan ağız kapanma sorunları, çene eklemi hastalıkları ve cerrahisi bu cerrahi dalının alanı içerisine girmektedir.
Ortognatik Cerrahi, alt ve üst çene birbirine tam olarak oturmadığında ve/ veya dişlerin ağız kapalı pozisyonda birbirleri ile yanlış uyumu durumlarında düzeltmek amaçlı yapılan cerrahi uygulamalardır.
Alt ve üst çenenin birbirine ve yüzdeki diğer oluşumlara (burun, gözler, yanaklar) göre uyumsuzluğu, hem görünüm hem de işlevsel açıdan sorunlar yaratmaktadır. Bu uyumsuzluk ve bozukluklar gelişimsel olabilir ya da hastalık ve kazalar sonucunda ortaya çıkabilir. Böyle kişiler; hem estetik, hem konuşma hem de beslenme problemleri ile karşı karşıyadırlar.
Çenedeki gelişimsel şekil bozuklukları çok değişik tiplerde olabilir:

1. Yüz normalden uzun veya kısadır
2. Diş etleri gülerken çok aşırı görünebilir (gummy smile deformitesi)
3. Üst çenenin geride olması
4. Üst çenenin ileride olması
5. Alt çenenin ileride olması
6. Alt çenenin geride olması
7. Üst çenenin geride, alt çenenin ileride olması
8. Ön dişlerde kapanma kusuru (anterior open-bite)
9. Alt çenenin yana kayması (laterognati)
10. Çene ve yüzde asimetrik görünüm
11. Sadece çene ucunu içeren bozukluklar.

Eğer çenedeki şekil bozukluğu dişleri de içeriyor ise, yani ısırma bozukluğu da var ise (ki çoğunlukla böyledir), yapılacak cerrahi müdahale, sadece çene ucunu içeren bozukluklar söz konusu olduğunda yapılan cerrahi müdahaleye göre daha kapsamlıdır. Bu gibi durumlarda ameliyat öncesinde hasta yaklaşık 6 ay kadar (kişiye göre değişebilir) ortodonti tedavisi görmelidir. Bu tedavi sırasında gerekiyorsa dişleri çekilebilir, dişlerin pozisyonları değiştirilebilir. Ortodonti tedavisinin bittiğinde, dişlerin ameliyat sonrasında birbirine göre konumlarını belirleyen bir splint yapılır. Ameliyat sonunda  dişler bu splinte oturtularak, birbirine göre yeni konumları belirlenmiş olur. Ameliyat sonunda, yeni pozisyonuna getirilen çeneleri tespit etmede kullanılacak yönteme göre, hastanın alt ve üst çenesi  2 ila 8 hafta arasında değişen sürelerde birbirine bağlanır. Bu dönemde hasta sıvı gıdalarla beslenmek durumundadır. Ve diş bakımının iyi yapılması çok önemlidir. Ortodonti tedavisi ameliyat sonrasında da kişiye göre değişmek üzere yaklaşık 6 ay devam etmektedir.
Ortognatik cerrahi iki aşamadan oluşur. Ortodontik tedavide dişlerdeki düzensizlikler giderilmekte ve düzeltici cerrahi ise yanlış konumlanmış çeneleri yeniden yapılandırmaktadır. Bu kombine tedavi protokolü ile yüzün görünümü düzeldiği gibi dişler doğru kapanma pozisyonuna gelerek uygun fonksiyon kazanmaktadırlar.

Ortognatik (Isırım bozuklukları) Cerrahi Sık Sorulan Sorular

Kimler ortognatik cerrahiye ihtiyaç duyar?

Ortognatik Cerrahi'den dişleri uygun kapanma göstermeyen veya çene pozisyonları yanlış olan kişiler fayda görebilirler. Çenelerin gelişimi dereceli bir aşama gösterse de bazı durumlar da alt ve üst çenenin gelişimi farklı hızlarda olabilmektedir. Bunun sonucunda kişinin çiğneme fonksiyonu, konuşması, ağız sağlığı ve yüz şekli etkilenmektedir. Çene yaralanmaları ve doğum anomalileri de çenelerin kapanma pozisyonunu etkilemektedir. Ortodontik tedavi yalnız başına sadece dişlerin konumunu düzeltmektedir. Ancak çenelerin pozisyonu da değiştirilmek isteniyor ise ortognatik cerrahi mutlaka gerekecektir.

Ortognatik cerrahi planlanan hastada değerlendirilmesi gereken durumlar aşağıda belirtilmiştir.

Çiğneme, ısırma ve yutma fonksiyonlarında yaşanan güçlükler, Konuşma problemleri, Kronik çene ve çene eklemi ağrıları, Çenenin kapalı pozisyonunda dişlerin ön tarafta birbiri ile örtüşmemesi, Öne çıkık çenenin varlığı, Solunum problemleri.

Bunlardan bazıları doğumda var olabildiği gibi herediter (genetik) veya çevresel etkenler veya yüze yönelik travma nedeniyle doğum sonrası dönemde kazanılmış problemler halinde görülebilir. Herhangi bir tedavi başlatılmadan önce hastanın kafa grafileri incelenip detaylı bir konsültasyon yapılacaktır. Tedavi öncesi konsültasyon sürecinde, hastanın tedavisi hakkında kafasına takılan tüm soruları hekimleri ile paylaşması gereklidir. Tedavi hakkında detaylı olarak bilgilendirilen hasta hekimleri (diş hekimi, ortodontist ve plastik cerrah) ile beraber tedavinin nasıl yönlendirileceği konusunda karar verecektir.

Ortognatik cerrahide uygulanan teknolojik gelişmeler nelerdir?

Plastik cerrah modern teknikler ve üç boyutlu modeller kullanarak size cerrahi tedavinizin nasıl yapılacağını gösterecektir. Karşılaştırmalı kafa grafileri ve diğer görüntülenme yöntemlerini kullanarak operasyon sonrasında dişlerinizin nasıl kapanacağını ve yenilenecek yüz ifadeniz hakkında size görsel sunu yapacak ve kafanızda yeni görünümünüzün oluşmasını sağlayacaktır. Böylece cerrahi girişim sürecini, bu uzun tedavi protokolünü ve bu tedaviden elde edeceğiniz kazanımları anlamanıza yardımcı olacaktır.

Ortognatik cerrahi hangi yaşta yapılır?

Ortalama 17-18 yaşından sonra yapılabilen bu ameliyatlar için çene gelişimi tamamlanması beklenir. Bayanlarda gelişim daha önce tamamlandığı için 1-2 yıl daha önce yapılabilir. Nefes alma problemleri olan hastalarda ise daha erken yaşlarda ameliyatlar da yapılabilir.

Ameliyat öncesi nasıl bir tedavi ve izlem yapılır?

Yapılacak ameliyat, bir Dişhekimliği üst branşı olan Ortodonti uzmanı ve Plastik Cerrahi uzmanının birlikte takip ve kararı ile planlanır. Hem ameliyat öncesi hem de sonrasında hastanın diş telleri ile ortodontik tedavi olması gerekebilir. Ameliyat öncesi bu tedavi 3 ay-2 yıl arası kadar süre devam etmesi gerekebilmektedir. Bu süre içinde yapılan ortodontik tedavide dişler doğru konuma getirilir; böylelikle ameliyat sırasında alt ve üst çenenin en uygun şekilde düzeltilmesi ve doğru şekilde kapanması yapılabilir. Ameliyatı tekniği ve kemikleri oynatma miktarı çeşitli özel grafilerle ölçülerek karar verilir. Ameliyat planı, özel filmlerde sefalometrik ölçümler yapılarak yapılır. 3 boyutlu model cerrahisi ve 3 boyutlu bilgisayar programlarında ameliyat öncesi çalışmalar yapılır; ölçümler yapılır.

Ameliyat ve sonrası süreç nasıldır?

Genel anestezi altında ve takriben 2-3 saatlik bir ameliyat sonrası hasta istenilen düzgün  ve estetik çene şekline kavuşur. Ağız içinden yapılan kesilerle, alt ve/veya üst çene kemiklerinde çeşitli düzgün kırıklar yapılır ve planlar doğrultusunda düzeltmeler sonrası titanyum plak ve vidalarla kemikler doğru pozisyonda sabitlenir.

Ameliyat sonrası 1-3. Günlerde dişler birbirine sabitlenir. Dişlerde bulunan özel tellere takılan özel lastikler vasıtasıyla  her iki çenenin 6-8 hafta kadar kapalı olması sağlanır. Bu süre zarfında hastanın kilo kaybetmemesi için  beslenmesine dikkat edilmeli ve özel besleme içecekleri kullanılmalıdır. Ameliyat sonrası bir süre daha ortodontik tedaviye devam edilir.

Sonuçları son derece yüz güldürücü olan çene estetiği ve ortognatik cerrahi yöntemleri, yeterli tıbbi ve cerrahi eğitim almış plastik cerrahi uzmanları tarafından gerçekleştirilmelidir.